Ապակենտրոնացված բորսաներ (DEX-եր)

Ապակենտրոնացված կրիպտոարժույթի բորսան հայտնի է որպես բորսա, որը կենտրոնանում է անմիջապես չմիջնորդավորված գործարքների վրա, և հիմնված է ապակենտրոնացված, պահառություն չնախատեսող բլոկչեյն տեխնոլոգիայի վրա։ Ի տարբերություն կենտրոնացված բորսաների՝ ապակենտրոնացված բորսաները ինքնավար հարթակներ են, որոնք գործում են առանց կենտրոնական կառավարման մարմնի միջամտության, ալգորիթմների հիման վրա և համայնքով, և գործարկվում են խելացի պայմանագրերի հիման վրա։ Որպես արդյունք՝ DEX-երը օգտագործում են բլոկչեյն տեխնոլոգիա գործառնությունների համար։ Օրդերները մշակվում են խելացի պայմանագրերի հիման վրա՝ առանց պահառության անհրաժեշտության, ինչը մեծապես բարելավում է անվտանգությունը:

Քանի որ սկզբում DEX-երը ունեցել են շատ քիչ իրացվելիություն, ոչ ոք հետաքրքրված չէր դրանցով։ Այնուհետև հայտնվեց ավտոմատացված շուկայի ստեղծող (AMM) տեխնոլոգիան, որը զգալիորեն փոխակերպեց DEX-երը:

Հետևեք կենտրոնացված և ապակենտրոնացված բորսաներին՝ այս երկու բորսաների տարբերությունների և նմանությունների մասին ավելին իմանալու համար։

Ապակենտրոնացված բորսաների նկարագրությունը (DEX-եր)

Ո՞րն է ապակենտրոնացված կրիպտոարժույթների բորսայի գործառնության մեխանիզմը։

Կենտրոնացված և ապակենտրոնացված բորսաների գործառնական համակարգում կա մի փոքր տարբերություն։ Այնուամենայնիվ, դրանք մեծապես տարբերվում են մի քանի կարևոր առումներով:
DEX բորսաները մշակվել են օգտատերերի կողմից կրիպտոարժույթների չմիջնորդավորված թրեյդինգը հնարավոր դարձնելու համար, իսկ նրանց գործառությունները ղեկավարվում են խելացի պայմանագրերի միջոցով, որոնք ինքնուրույն գործարկվող բլոկչեյն հավելվածներ են: Այս դեպքում միջնորդների անհրաժեշտություն չկա։ Ավելին, ապակենտրոնացված բորսաներում օգտատերերի համար «Ճանաչիր քո հաճախորդին» (KYC) գործընթացներ չկան։ Նրանք այժմ կարող են առուվաճառք իրականացնել անանուն:

Ինչպե՞ս են DEX-երն աշխատում մասնավոր բանալիներով:

DEX-երը չեն օգտագործում բորսաների դրամապանակներ կամ օրդերների գրքեր։ Փոխարենը դրանք օգտագործում են ավտոմատացված շուկայի ստեղծման (AMM) տեխնոլոգիան՝ օրդերներ մշակելու համար։

Ապակենտրոնացված բորսաների թրեյդերները լիակատար պատասխանատվություն են կրում իրենց գումարի անվտանգության համար, քանի որ նրանք են վերահսկում իրենց անձնական բանալիները։ Օգտատերերից նաև չի պահանջվում գրանցել հաշիվ՝ նվազեցնելով DEX մուտք գործելու հետ կապված խնդիրերը։ Այնուամենայնիվ, DEX-երի հետ կապված առկա են որոշակի խնդիրներ, որոնցից մեկն այն է, որ DEX-երն օգտագործելը երբեմն բավականին դժվար է․ դրանք չեն մատուցում կանխիկ դրամով կրիպտոարժույթ գնելու և վաճառելու ծառայություններ։

Ապակենտրոնացված բորսաների հիմնական առավելությունները

DEX-երն օգտատերերին ընձեռում են մի շարք առավելություններ՝ ներառյալ․

Բարձր դիմացկունություն․

Ի տարբերություն կենտրոնացված բորսաների՝ ապակենտրոնացված բորսաներն ավելի դիմացկուն են սահմանափակումների նկատմամբ, քանի որ դրանք չեն պահանջում «Ճանաչիր քո հաճախորդին» (KYC) մոտեցումը։ Արդյունքում այն օգտատերերը, որոնք թրեյդինգ կատարելիս գաղտնիության պահպանման խնդիր են հետապնդում, ընտրում են ապակենտրոնացված բորսաները։

Թրեյդերների լայն շրջանակ․

«Ճանաչիր քո հաճախորդին» (KYC) չափորոշչի բացակայությունն այս բորսաներին հնարավորություն է տալիս ներգրավել բանկերի կողմից չսպասարկվող սպառողներին, որոնք չեն օգտվում ավանդական բանկային ծառայություններից՝ հատկապես նրանք, որոնք չունեն բավարար փաստաթղթեր։

Գործարքների ավելի ցածր վճարներ․

Գործարքների նվազեցված վճարներն, ի համեմատություն կենտրոնացված բորսաների, հանդիսանում են ապակենտրոնացված բորսաների մեկ այլ առավելություն։ Ապակենտրոնացված բորսաներն ունեն ավելի ցածր գործարքների վճարներ, քան կենտրոնացված բորսաները, քանի որ դրանք հնարավորություն են տալիս կատարել ուղղակի գործարքներ վաճառողների և գնորդների միջև՝ առանց միջնորդի անհրաժեշտության։

Ապակենտրոնացված բորսաների (DEX-եր) հիմնական թերությունները

Ապակենտրոնացված բորսաներն ունեն մի շարք թերություններ, որոնց թվում են՝

Ցածր իրացվելիությունը.

Ապակենտրոնացված բորսաների թերություններից մեկն այն է, որ դրանք հաճախ ունեն իրացվելիության ավելի ցածր մակարդակ, քան կենտրոնացված բորսաները։ Սա պայմանավորված է ավելի փոքրաքանակ օգտատերերի բազայով և թրեյդինգային ծավալներով։ Այս թերությունը կարող է երբեմն հանգեցնել շուկայում ակտիվների արժեքի և շուկայական դրույքաչափերի տարբերությանը, ինչը կարող է բացասաբար անդրադառնալ թրեյդինգային արդյունքների վրա ինչպես վաճառողների, այնպես էլ գնորդների համար։

Դժվարընկալելի լինելը․

Բացի այն, որ դրանք ավելի տեխնիկական բնույթ ունեն և դրանց կիրառումը պահանջում է բլոկչեյն տեխնոլոգիայի մասին որոշակի գիտելիք, դրանք նաև ավելի քիչ են հարմարեցված օգտատերերի համար, քան կենտրոնացված բորսաները։ Օրինակ, հարթակներում թրեյդինգ կատարելու համար թրեյդերները պետք է պահպանեն իրենց անձնական բանալիները և օգտագործեն համատեղելի դրամապանակներ։

Կանոնակարգման բացակայությունը․

DEX-երը կարող են երբեմն բարդ լինել և սխալների պատճառով հանգեցնել ակտիվների կորստի՝ հատկապես սկսնակ թրեյդերների և ներդրողների դեպքում։ Այնուամենայնիվ, թրեյդինգային գործընթացի վրա մեծապես ազդում են նաև կանոնակարգման բացակայության հետևանքով առաջացած խնդիրները։ Ապակենտրոնացված բորսաները չեն ենթարկվում նույն կանոնակարգման սահմանափակումներին, որոնք կիրառվում են կենտրոնացված բորսաների դեպքում։

Խոցելիությունը․

Թույլ կարգավորման պատճառով DEX-երն ավելի վատ են պաշտպանված խարդախություններից՝ ինչպես օրինակ փողերի լվացումից։ Արդյունքում, կարգավորվող բիզնեսները, որոնք ցանկանում են կրիպտոարժույթում ներդրումներ կատարել, հիմնականում խուսափում են ապակենտրոնացված բորսաներից։

Հաճախորդների սպասարկման բացակայությունը․

DEX-երի մեկ այլ թերություն է հաճախորդների սպասարկման հարթակների բացակայությունը։ Օգնության կարիք ունեցող մարդկանց համար այս թերությունը կարող է հանգեցնել լուրջ խնդիրների։

Հայտնի DEX-երի օրինակներ

Հանրաճանաչ ապակենտրոնացված թրեյդինգային հարթակները, ինչպիսիք են Uniswap-ը, SushiSwap-ը, PancakeSwap-ը և SilkSwap-ը Bahamut ցանցում, հնարավորություն են տալիս կատարել թրեյդինգ կրիպտոարժույթներով անմիջապես դրամապանակներից, առանց միջնորդների անհրաժեշտության։

Silk Swap.

Գտնվելով Bahamut էկոհամակարգում՝ Silk Swap-ն առաջարկում է ապակենտրոնացված բորսայի (DEX) պարզեցված հարթակ։ Ի լրումն չմիջնորդավորված գործարքների անվտանգ կատարմանը՝ օգտատերերը կարող են բացահայտել ակտիվների բազմազանություն և ներգրավվել ապակենտրոնացված թրեյդինգում։ Silk Swap-ը հայտնի է իր մատչելի գներով և պարզ նավիգացիայով, ինչպես նաև իր հստակությամբ և հասանելիությամբ։ Դրա մեկ այլ առանձնահատկություն է իր համայնքակենտրոն հայեցակարգը, որը հնարավորություն է տալիս օգտատերերին նպաստել իրացվելիությանը և ստանալ եկամտի մասնաբաժին: Հիմնական առավելություններից են անկասելի Web3 տարբերակը, առանց KYC-ի թրեյդինգ գաղտնիության համար, անվտանգության նպատակով ցանցի ներսում գործառնություններ, ինչպես նաև անդամակցություն իրացվելիության ֆոնդերում (liquidity pools): Silk Swap-ը նպատակ ունի օգտատերերին տրամադրել պարզ և ապահով թրեյդինգ ամբողջ աշխարհում` վերափոխելով ապակենտրոնացված ֆինանսները։

Uniswap.

Ethereum ցանցում մշակված ամենահայտնի ապակենտրոնացված բորսան թերևս Uniswap-ն է։ Օգտատերերը կարող են թրեյդինգ կատարել ERC-20 թոքեններով անմիջապես իրենց դրամապանակներից՝ շնորհիվ իր ավտոմատացված շուկայի ստեղծման (AMM) համակարգի։ Uniswap-ի չսահմանափակող դիզայնը և պարզ ինտերֆեյսը այն դարձրել են բավականին հայտնի։ Այստեղ օգտագործվում է UNI-ին՝ սեփական քոյնը՝ իրացվելիություն գեներացնելու և կարգավորման նպատակներով։ Ըստ վերջին հետազոտությունների, յուրաքանչյուր շաբաթ ունենալով միլիոնավոր դոլարների շրջանառություն, Uniswap-ը հաճախ դասվում է լավագույն DEX-երի շարքում իր թրեյդինգային ծավալներով։ Իրացվելիության ֆոնդում (liquidity pool) իրենց ներդրումների դիմաց ստանալով վճարներ՝ Uniswap-ում իրացվելիության մատակարարներն աջակցում են հարթակի դինամիկ էկոհամակարգին: Ապակենտրոնացված բորսայի ոլորտում Uniswap-ի հայտնիությունը մեծապես մոտիվացրել է շատ թրեյդերների և ընկերությունների։

SushiSwap.

SushiSwap-ը Uniswap-ի փոփոխված տարբերակն է։ Այն ստեղծվել է իրացվելիության մատակարարների մասով առավելությունները բարելավելու նպատակով։ Օգտագործելով սեփական թոքենը՝ SUSHI-ն, այն ներկայացրել է եկամտաբեր ֆարմինգ (yield farming) և սթեյքինգ (staking) հասկացությունները։

SUSHI թոքենի սեփականատերերը իրավասու են ստանալ հարթակի կողմից հավաքագրվող թրեյդինգ վճարների մասնաբաժինը։

Եզակի կառուցվածքը շուտով նպաստեց SushiSwap-ին ապակենտրոնացված ֆինանսների (DeFi) համայնքում հաջողելու գործում։ Չնայած իր միգրացիայի ընթացակարգի շուրջ ձևավորված որոշակի անհանգստություններին, SushiSwap-ը պահպանեց իր՝ որպես լավագույն DEX-երից մեկի կարգավիճակը: Նրա թրեյդինգային ծավալները և իրացվելիության ֆոնդերը (liquidity pools) շարունակաբար աճում են՝ ներգրավելով սպառողների, որոնք փնտրում են պասիվ եկամուտ իրացվելիություն ապահովելու միջոցով:

PancakeSwap.

PancakeSwap-ը գործում է Binance Smart Chain-ում (BSC) և կարճ ժամանակում ճանաչվել է BSC էկոհամակարգի հիմնական DEX-ը։ Այն ունի գործարքների ավելի ցածր գներ և ավելի արագ ավարտ, քան Ethereum-ի DEX-երը, ինչը գրավիչ է դիլերների համար, որոնք ցանկանում են խուսափել գազի բարձր ծախսերից։

PancakeSwap-ի սեփական կրիպտոարժույթը՝ CAKE-ը, ծառայում է տարբեր նպատակների համար՝ ներառյալ իրացվելիության մատակարարների կառավարումը և եկամուտները: PancakeSwap-ը տրամադրում է եկամտաբեր ֆարմինգի բազմաթիվ այլընտրանքային լուծումներ և գրանցել է թրեյդինգային ծավալների և օգտատերերի ներգրավվածության զգալի աճ։ PancakeSwap-ը իր թրեյդինգային ծավալների ցուցանիշով հաճախ դասվում է լավագույն DEX-երի շարքում՝ ցույց տալով իր տարածվածությունը Binance Smart Chain էկոհամակարգում:

Այս DEX-երը ներկայացնում են ապակենտրոնացված ֆինանսների (DeFi) ներկայիս զարգացումը, որը թրեյդերներին տալիս է անսահմանափակ հասանելիություն իրենց ֆինանսական ծառայություններին և եկամտաբերության զարգացմանը։

Եզրակացություն

DEX-երի ուսումնասիրությունը կարող է ստեղծել նոր հնարավորություններ այն ներդրողների և թրեյդերների համար, որոնք ցանկանում են փոխել ֆինանսների աշխարհը։

Այժմ կրիպտոարժույթների թրեյդինգը վերափոխվում է ապակենտրոնացված բորսաների շնորհիվ, ինչը հաճախորդներին հասանելիություն է տալիս սովորական կենտրոնացված բորսաների չմիջնորդավորված, ապակենտրոնացված տարբերակներին։ Չնայած առկա առավելություններին՝ DEX-երն ունեն թերություններ, ինչպիսիք են սահմանափակ իրացվելիությունը և սկսնակ օգտատերերի համար բարդ լինելը։ Կարգավորումների և ծախսերի հետ կապված խնդիրները, ինչպիսիք են գազի ծախսերը, նույնպես կարող են վատ անդրադառնալ հասանելիության վրա։

Այնուամենայնիվ, թրեյդերներն ընտրում են ապակենտրոնացված բորսաներն (DeFi) անվտանգության, անանունության և պասիվ եկամտի մասին խոստումների պատճառով։ DeFi էկոհամակարգի զարգացմանը զուգահեռ DEX-երը կարևոր դերակատարում կունենան թափանցիկ և համապարփակ ֆինանսական ապագա կերտելու գործում։

Հրաժարում պատասխանատվությունից․ ներկայացնում է երրորդ կողմի տեսակետները։ Չի հանդիսանում ֆինանսական խորհրդատվություն։